دیابت نشانه ها و عوارض

دیابت یا بیماری قند نوعی اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است. اما این بیماری چه نشانه هایی دارد؟
 در حقیقت در این بیماری، بدن بیمار انسولین تولید نمی‌كند (دیابت نوع یك) یا این‌كه انسولین موجود در بدن قادر نیست وظیفه خود را به درستی انجام دهد(دیابت نوع دو).

انسولین هورمونی است كه توس سلول‌های بتا در پانكراس ترشح می‌شود و قادر است كه گلوكز را از خون گرفته و قند لازم برای سوخت و ساز بدن را به سلول‌ها برساند و در نتیجه انرژی لازم سلول‌ها را فراهم كند.

چنانچه قند موجود در خون نتواند وارد سلول‌ها شود، قند خون افزایش می‌یابد. در نتیجه وظیفه اصلی انسولین كاهش قند خون است. دیابت نیز دارای انواع مختلفی است. دیابت نوع یك، دیابت نوع دو، دیابت بارداری و دیابت به علل متفرقه.

 با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین می باشند، تعیین می کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته اید. در صورتی که آزمایش قند خون ناشتا ی شما، عددی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم ۱۲۶ یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است. در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن ۷۵ گرم پودر گلوکز، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه گیری می شود. چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر ۲۰۰ یا بیشتر از آن باشد، ابتلایتان به دیابت را نشان می دهد.

ديابت نوع 1:

در ديابت نوع 1 غده پانكراس توانايي توليد انسولين کافي را ندارد و اين ماده بايد حداقل روزي يكبار از

طريق تزريق واردبدن گردد.به اين حالت ديابت وابسته به انسولين نيز گفته مي شودوبيشتر در کودکان

ونوجوانان ديده مي شود .

درمان ديابت وابسته به انسولين (نوع 1)

هدف از درمان اين است که قند خون را تا حدامكان به ميزان طبيعي 70-100 ميلي گرم در دسي

ليتر  نزديك کنيم، به اين ترتيب پيشرفت عوارض درازمدت ديابت که نتيجه آسيب رسيدن به بعضي از

اعضاي بدن است،کند يا متوقف مي شود وشخص مي تواند به زندگي عادي وطبيعي خود ادامه دهد.

براي اينكه قند خون به ميزان طبيعي برسد و در همان محدوده باقي بماند، لازم است که انسولين مورد

نياز بدن، روزانه از طريق تزريق تامين شود،بخاطر داشته باشيد که انسولين قند را از خون به سلولهاي

بدن منتقل مي کند،بنابراين کنترل ديابت در واقع عبارت از ايجادتعادل بين غذا، فعاليت بدني، انسولين

ومقدار قند موجود در خون است.در افراد غير ديابتي اين تعادل خود بخود برقرار مي شود ولي در ديابتي

ها اين نظام خود کار، مختل مي گردد و فرد بايد شخصا اين تعادل را بر قرار سازد .

وقتي لوزالمعده قدرت توليد وترشح انسولين را از دست بدهد، فرد براي کنترل قند خون خود نيازمند

تزريق انسولين خواهد بود. معمولاانسولين بايد دو بار)يا بيشتر (در طول روز تزريق شود. تعداد دفعات

تزريق، بيانگر شدت بيماري نيست . افراد با يكديگر متفاوت بوده، لازم است که هر فرد از بهترين روش

تزريق انسولين استفاده کند، مثلادر بسياري از افراد چهار بار تزريق به مقدار کم بهتر از دو بار تزريق در

مقادير زياد ،قند خون را کنترل مي کند. پزشكان گروه ديابت بهترين روش را براي شما تعيين مي

نمايند .

ديابت نوع 2:

در افراد مبتلا به ديابت نوع 2 لوزالمعده هنوز قادر به توليد انسولين مي باشد اما ممكن است ميزان آن

کافي يا مناسب نباشد.  و سلولهاي بدن به انسولين موجود در خون پاسخ مناسب نمي دهند. ديابت نوع

2شايعترين شكل بيماري قند است. گاهي اوقات براي پايين آوردن و رساندن قند خون به ميزان طبيعي

ميتوان از قرص هاي خوراکي پايين آورنده قند خون و يا انسولين هم استفاده نمود.درصد بالايي از

مبتلايان به ديابت نوع 2 اضافه وزن دارند .

علائم ديابت :

§ تشنگي بيش از حد

§ افزايش تعداد دفعات ادرار)تكرر ادرار(

§ کاهش وزن

§ خستگي واحساس از دست رفتن انرژي

§ تاري ديد

§ خشكي وخارش پوست

§ عفونتهاي عود کننده مانندبرفك ٬عفونتهاي دستگاه ادراري وعفونتهاي پوستي

§ از بين رفتن حس بخشهاي انتهايي اندامها يا احساس گزگز ومورمور در آنها

درچه افرادي احتمال ابتلا به ديابت نوع 2 بيشتراست؟

§ وجود سابقه خانوادگي ديابت

§ وزن بالا

§ سن بالاي 40 سال

§ سابقه ديابت در دوران بارداري سابقه تولد نوزاد با وزن بالا

§ مصرف داروهايي که سبب بروز ديابت مي شوندمانند کورتن ها

§ فشارخون بالا

§ سابقه حمله قلبي يا سكته مغزي

اگر شما يك يا چند مورد از موارد بالا را دارا هستيد براي معاينه و بررسي بيشتر به پزشك مراجعه

نماييد.

كنترل ديابت نوع  2 به عوامل زير بستگي دارد:

§ برنامه غذايي مناسب

§ ورزش منظم

§ کاهش وزن)درصورت وجود اضافه وزن(

برنامه غذايي صحيح كدام است؟

غذاهاي مبتلايان به ديابت بايد ويژگيهاي زير راداشته باشند.

§ کم چربي

§ حاوي مقاد ير کافي پروتئين

§ فاقد قندهاي ساده

§ داراي مقاديرزياد فيبر و سبزيجات

ورزش

انجام فعاليتهاي ورزشي منظم نقشي اساسي در کنترل وبهبود ديابت دارد.ورزش حساسيت بدن نسبت

به انسولين را افزايش مي دهد درنتيجه غلظت قندخون کاهش مي يابد.

قدم زدن براي شروع فعاليت بدني ورزش مناسبي است به ويژه اگر به صورت قدم زدن سريع باشد. براي

اينكه ورزش بيشترين اثر را روي بدن شما داشته باشد، بايد حداقل 3تا 4 بار در هفته و هر بار 30 دقيقه

يابيشتر ورزش کنيد. بهترين زمان براي ورزش 1تا 3 ساعت بعد از غذا است. مدت وشدت برنامه ورزشي

خود را به تدريج افزايش دهيد تا بتوانيد آنرا با غلظت قند خون خود تنظيم نماييد. به ميزان کافي آب

بنوشيد. پس از ورزش پاهاي خود را از نظر تاول يا قرمزشدگي به دقت معاينه کنيد ودر صورت وجود

نشانه هاي فوق با پزشكتان تماس بگيريد.

داروها

اگر ميزان قندخون بالاتر از حد طبيعي باشد)هيپرگليسمي( علاوه بر توجه به بر نامه غذايي صحيح

وبرنامه ورزشي منظم بايد براي کنترل قند خون طبق تجويز پزشك قرص يا انسولين مصرف کنيد.

فراموش نكنيد که استفاده از دارو جايگزين دو روش قبلي کنترل ديابت نوع 2 نمي شود بلكه در کنارآنها

قرارمي گيرد. پزشك شما موثرترين نوع درمان را براي شما تجويز مي کند اما مسئله مهم اين است که

درباره هر دارويي که طبق نسخه پزشك مصرف مي کنيد ٬اطلاعات زير را کسب نماييد:

§ نام داروي مصرفي

§ زمان و چگونگي مصرف دارو و زمان اوج تاٴثير آن

§ عملكرد دارو دربدن

§ آثار جانبي مصرف دارو

در مورد سوالات بالا با پزشك يا پرستار گروه ديابت مرکز درماني مشورت کنيد.

كاهش قند خون )هيپو گليسمي(

اگر لازم باشدبراي کنترل قند خون خود طبق تجويز پزشك قرص يا انسولين مصرف کنيد ممكن است

دچار کاهش قند خون شويد.کاهش قند خون زماني رخ مي دهد که غلظت گلوکز خون به ميزان کمتر از

70 ميلي گرم در دسي ليتر برسد .شما بايد ياد بگيريد که علل ايجاد کاهش قند خون چيست وچگونه

مي توانيد از آنها پرهيز کنيد.

علائم كاهش قندخون:

§ احساس مورمور شدن در زبان و لبها

§ تاري ديد

§ رنگ پريدگي وتعريق پوست

§ تپش قلب

§ سردرد

§ گيجي

§ لرزش دستها

§ ضعف و لرزش زانوها

§ گاهي اوقات احساس منگي، اضطراب وتحريك پذيري

درمان كاهش قند خون :

§   3تا  4 حبه قند درنصف ليوان آب حل کرده ميل نماييد.

§ يك قاشق غذا خوري عسل يا شكر

§ نصف ليوان آب ميوه

اگر احساس بهبود نكرديد 5 دقيقه بعد مراحل قبل را تكرار کنيد.سپس در صورت عدم تاثير 10 دقيقه

بعد مواد زير را مصرف نماييد:

يك وعده غذاي کامل يا ميان وعده مانند يك کف دست نان با پنير يا يك ليوان شير يا دو عدد -

بيسكويت وپنير به دوستان وخانواده خود نيز شيوه درمان کاهش قند خون را بياموزيد.

عوارض ناشي از ديابت:

بالا بودن مداوم قند خون مي تواند باعث اسيب برخي اعضاي بدن شود البته با مطالعات متعدد ثابت شده

است که کنترل دقيق قندخون مي تواند از پيدايش يا پيشرفت اين عوارض جلوگيري نمايد. اعضايي که

ممكن است بر اثر ديابت آسيب ببيند عبارتنداز:

· چشم

قند خون بالا سبب پيدايش آسيب در شبكيه چشم ها مي گردد.اگر آسيب شبكيه چشم به سرعت

درمان نشود باعث کاهش قدرت ديد و حتي نابينايي مي گردد.حتماً بايد حداقل سالي يك بار براي

معاينه دقيق چشم هايتان به چشم پزشك مراجعه کنيد تا در صورت لزوم با در مان به موقع آسيبهاي

شبكيه،از نابينايي پيشگيري شود.

· كليه

کليه عضو حساسي است که در برابر بيماري ديابت بسيار آسيب پذيراست .امروزه بيماري کليوي ناشي از

ديابت از شايعترين علل نياز به انجام دياليز در ايران است.شما بايد با مراجعه به مراکزدرماني فشارخون

وکارکرد کليه هايتان رابه طور منظم بررسي نماييد. فشارخون بالاباعث تسريع در سرعت تخريب کليه ها

مي شود.آزمايش ادرار نيز يكي از شيوه هاي آسان ولي مهم در ارزيابي کارکرد کليه هاست.

· قلب

در مبتلايان به ديابت به دليل وجود اختلال در سوخت وسازقندها وچربيها احتمال آسيب رگهاي تغذيه

کننده عضله قلب و سرعت پيشرفت اين آسيبهاممكن است بيش از ديگر افراد جامعه باشد.آسيب رگهاي

فوق موجب قطع خونرساني به عضله قلب وپيدايش دردهاي سينه و درموارد شديدتر سكته هاي قلبي

ومغزي مي شود.با رعايت نكات زيرمي توان ازايجاد اين آسيبها پيشگيري کرد:

§ ترك سيگار)در جلوگيري از پيشرفت عوارض قلبي وعروقي بسيار مهم است(

§ کاهش وزن)در صورت اضافه وزن(

§ کاهش ميزان چربي رژيم غذايي)به ويژه چربيهاي اشباع شده(

§ انجام ورزش هاي منظم

§ نگه داشتن فشارخون درمحدوده طبيعي

· پاها

آسيب رگهاي خوني براثر بيماري ديابت باعث کاهش جريان خون در پاها مي گردد.همچنين سبب

آسيب اعصاب حسي پاها مي شود در نتيجه حساسيت پاهاي شما نسبت به محرکهاي دردناك يا گرما

وسرما به تدريج کاهش مي يابد.اين دو گونه آسيب)رگها واعصاب( پاهاي شما را مستعد زخمهايي مي

کند که ممكن است در مراحل ابتدايي متوجه وجود آنها نشويد.

اصول مراقبت از پاها عبارتنداز:

§ هرروز پاهايتان را از نظر ترك هاي پوستي ، عفونت،تغييررنگ و تاول بررسي نماييد.

§ شستشوي روزانه وسپس خشك کردن پاها به ويژه لاي انگشتان را فراموش نكنيد.

§ ناخن ها را کوتاه نگه داريد وسعي کنيد به صورت عرضي )عمودبرراستاي انگشتان( ناخن را

کوتاه کنيد.

§ ناخن ها را خيلي از ته کوتاه نكنيد زيرا ممكن است سبب خراشيدگي يا زخم شود.

§ ناخن هاي فرورفته در گوشت را دستكاري نكنيد.

§ براي پوست هاي خشك از کرم هاي مرطوب کننده استفاده نماييد.

§ از پوشيدن کفش ها و جوراب هاي تنگ و ناراحت جداً خوداري کنيد.

§ هنگام پوشيدن کفش هاي نو بيشتر مراقب پاهاي خود باشيد.

§ هرگز حتي در جا هاي سر بسته پا برهنه راه نرويد.

§ در زمستان از نزديك کردن بيش از حد پاها به بخاري،آتش يا کرسي خوداري نماييد.

§ از قرار دادن کيسه آب جوش روي پاهاي خود بپرهيزيد.

§ از چسب هاي ميخچه براي برداشتن ميخچه ها استفاده نكنيد.

در صورت وجود هر ضايعهٴ مشكوك در پاها فورا ًبه پزشك مراجعه نماييد.

· برخي عوارض ديگر آسيب اعصاب محيطي عبارتنداز:

درد و احساس سوزن سوزن شدن در پاها ، اسهال، اختلال در کنترل ادرار و از دست دادن کارکرد

طبيعي جنسي در مردان. درصورت پيدايش اين علامتها به پزشك خود اطلاع دهيد.

نكته:

افراد ديابتي بيمار نيستند، آنها داراي شرايطي هستند که به تدابير ويژه نياز دارند,مبتلايان به ديابت مي

توانند يك زندگي فعال و با نشاط داشته باشند.

مراقبت درست از ديايت مي تواند خطر آسيب به اندام هاي بدن رانيز کاهش دهد.__

داروها

داروها در جای خود اهمیت بسیار زیادی در درمان دیابت دارند ولی نباید فراموش کرد که درمان های غیر دارویی از جمله ورزش و رژیم غذایی نیز باید همزمان با مصرف داروها انجام شوند تا درمان به شکل مطلوب تری صورت پذیرد. داروهای تجویز شده می تواند شامل قرص یا انسولین باشد. در دیابت نوع ۱، از همان ابتدای تشخیص، انسولین تجویز می شود ولی در دیابت نوع ۲ کنترل قند عموما با قرص شروع می شود که این داروها با افزایش دادن ترشح انسولین از لوزالمعده و نیز کاهش مقاومت به انسولین به کنترل قند خون کمک می کنند. ولی در نظر داشته باشید که یکی دیگر از پله های کنترل قند در افراد دیابت نوع ۲ می تواند انسولین باشد. در این نوع دیابت هر چقدر انسولین زودتر شروع شود، از عوارض نا مطلوب دیابت می تواند جلوگیری کند.

 اندازه گیری شخصی قند خون

اهمیت اندازه گیری قند خون با دستگاه در منزل را شاید بتوان به سرعت شمار ماشین تشبیه کرد. اگر ماشینی سرعت شمار نداشته باشد تنها باید با تکیه بر حس شخصی و تا حدی تجربه، رانندگی کرد که صد البته کاری بسیار خطرناک است. بدون اندازه گیری شخصی قند خون شما نمی توانید از اثر غذاها و یا ورزشهای مختلف بر روی قند خونتان با خبر شوید و به همین خاطر نوسانات قند خون در شما بیشتر خواهد بود. این اندازه گیری به شرطی که با آموزش های لازم همراه شود نه تنها این نوسانات، بلکه معدل قند خون (آزمایش هموگلوبینA1C)  را نیز به طور چشمگیری کاهش خواهد داد.

کنترل مطلوب دیابت

افراد دیابتی علاوه بر کنترل قند و هموگلوبینA1C  باید چربی و فشار خون خود را هم در محدوده هدف نگهداری کنند. در مورد این اهداف کنترلی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

                                                                                                      تهیه و گرداوری : بخش فنی آزمایشگاه پاتوبیولوژی مدیا بوکان

جهت دریافت فایل PDF   اینجا  را کلیک نمائید.

غربالگری سه ماهه دوم بارداری

نحوه تفسیر نتایج غربالگری جنین در سه ماهه اول و دوم

1-

نحوه تفسیر نتایج غربالگری جنین در سه ماهه اول و دوم

آزمایشات غربالگری سلامت جنین جهت غربالگری سندرم داون ، سندرم ادوارد، سندرم پاتو ، بیماری SLOS و ریسک مسمومیت حاملگی (پره اکلامپسی) مورد استفاده قرار می گیرد.

بر اساس توصیة نهادهای معتبری همچون، ACOG ،SOGC،(Canadian College of Medical Genetics) CCMG و NICE به تمامی زنان باردار صرف‌نظر از مؤلفة سن باید انجام تست‌های غربالگری سندرم داون، سندرم ادوارد و نقایص لولة عصبی باز پیشنهاد شود.
(the American Congress of Obstetricians and Gynaecologists= ACOG
the Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada = SOGC
the UK National Institute for Health and Clinical Excellence = NICE)

این آزمایشات در دو مرحله انجام می شود:
1- تست های غربالگری سه ماهه اول : اصطلاحأ به آن FTS گفته می شود. به طور همزمان دو شاخص خونی (مارکر های PAPP-A و Free BhCG) و یک شاخص سونوگرافی (مارکر NT) که از ابتدای هفته یازدهم تا انتهای هفته 13 (هفته 0+11 الی 6+13)اندازه گیری می شود. این تست ها در این مرحله قدرت تشخیص معادل 85 % دارد ، یعنی از هر 100 مورد سندرم داون قابلیت تشخیص 85 مورد را دارد.
2- تست های غربالگری سه ماهه دوم : به طور اختصار به آن کواد مارکر گفته می شود. در این مرحله فقط چهار شاخص (مارکر) خونی بین هفته 14 الی 22 اندازه گیری شده و قدرت تشخیص معادل 80 % دارد ، یعنی از هر 100 مورد سندرم داون قابلیت تشخیص 80 مورد را دارد.
3- تست های متوالی (Sequential) : بیمار هم مرحله اول را انجام داده ولی ریسک گزارش نمی شود و سپس در هفته 15 حاملگی تست های سه ماهه دوم را انجام داده و با استفاده از 7 مارکر ریسک محاسبه و گزارش می شود. قدرت تشخیص این تست معادل 95% دارد ، یعنی از هر 100 مورد سندرم داون قابلیت تشخیص 95 مورد را دارد. که کاملترین پروتکل غربالگری سندرم داون در دنیا می باشد.
پروتکل پی گیری بیماران در غربالگری سه ماهه اول به صورت ذیل است:
بر اساس نتیجة تست غربالگری سندرم داون در سه ماهة اول، بیماران در هفت گروه قرار می‌گیرند:
1- گروه اسکرین مثبت (high risk): در صورتی که ریسک زن باردار بیشتر از 1:50باشد (یعنی در ریسک اعلام شده مخرج کسر از 50 کوچک‌تر باشد)، باید مستقیماً برای انجام تست‌های تشخیصی ارجاع داده شود.
2- گروه با ریسک بینابینی (Borderline risk): در صورتی که ریسک زن باردار بین 1:50 تا 1:1500 باشد، توصیه می‌شود تا سه ماهة دوم منتظر بماند و تست سکوئنشیال را انجام دهد.
3- گروه اسکرین منفی (low risk): در صورتی که نتیجة غربالگری توأم سه ماهة اول کمتر از ریسک تفکیک کننده (1:1500) باشد غربالگری سندرم داون پایان می‌پذیرد و بیمار فقط برای بررسی اختلالات لولة عصبی یا NTDs به منظور اندازه‌گیری آلفافتوپروتئین و محاسبة AFP MoM در هفتة 15 الی 16 حاملگی به آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود.
4- در صورتی که تنها یافتة غیر طبیعی در جنین، وجود NT بالای 3 میلی‌متر بوده و سن مادر بالای 35 سال باشد، باید برای انجام آمنیوسنتز ارجاع داده شود.
5- در صورتی که تنها یافتة غیر طبیعی در جنین، NT بالای 4 میلی‌متر بوده و سن مادر کمتر از 35 سال باشد، باید برای انجام آمنیوسنتز ارجاع داده شود.
6- زنان در هر سنی اگر جنین آنها NT بالای 3.5 میلی‌متر داشته باشد، باید در هفتة 20-18 حاملگی برای اکوکاردیوگرافی ارجاع داده شوند.
7- طبق توصیه آخرین راهنمای British Colombia Prenatal Genetic Screening Program = BCPGSP کانادا علاوه بر گروه دوم، گروه‌های زیر هم باید تست‌های کامل سکوئنشیال را انجام دهند:
- زنان بالای 35 سال در هنگام زایمان
- زنان با بارداری دوقلویی
- زنانی که سابقه‌ای از بچه یا جنین مبتلا به سندرم داون، ادوارد و یا اختلالات لولة عصبی داشته‌اند (و یا والدینی که ناقل هر نوع ترانس‌لوکیشن، دیلیشن، اینزرشن و یا اینورشن باشند که سبب افزایش ریسک داشتن بچة مبتلا به تکامل کروموزمی نامتوازن می گردد).
- زنان بالای 35 سال که سابقة 3 بار یا بیشتر سقط دارند.
- زنانی کهHIV مثبت هستند (از آنجائیکه انجام آمنیوسنتز در این گروه از زنان سبب افزایش بالقوة انتقال HIV از مادر به جنین می‌شود بنابراین بهتر است برای کاهش موارد مثبت کاذب تست‌های غربالگری در این گروه از زنان از تست سکوئنشیال استفاده شود).
- زنانی که IVF یا ICSI انجام داده‌‌اند.

بر اساس نتیجة تست غربالگری سندرم داون در سه ماهة دوم مادران در چهار گروه قرار می‌گیرند:
1- گروه اسکرین مثبت (high risk): در صورتی که ریسک جنین بیشتر از 1:250 باشد، پس از تأیید سن جنین، مادر برای مشاورة ژنتیک و انجام آمنیوسنتز ارجاع داده می‌شود. در صورتی که سن جنین با سن گزارش شده در جواب آزمایش بیش از 7 روز اختلاف داشته باشد مادر برای محاسبة مجدد ریسک به آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود. در صورتی که برای تعیین سن جنین از LMP استفاده شده باشد حتماً باید پیش از انجام آمنیوسنتز، یک سونوگرافی برای تأئید سن جنین انجام شود.
تبصرة 1: درصورتی که ریسک جنین فقط برای تریزومی 18 مثبت شود به دلیل آنکه تریزومی مزبور با IUGR (اختلال رشد داخل رحمی) همراه است، اختلاف سن بین سونوگرافی و LMP فاقد ارزش است.
تبصرة 2: در صورتی که جواب آمنیوسنتز طبیعی بود، باید این زنان از نظر پیامدهای نامطلوب بارداری جزء گروه پرخطر قرار گیرند و مراقبت‌های دوران بارداری برای آنها افزایش یابد (از جمـــله انجام آنومالی اسکن در هفته‌های 20-18، سونوگرافی هفتة 24 حاملگی برای رد IUGR، کنترل فشار خون، کنترل دفع ادراری پروتئین، کنترل ترشحات واژن برای رد عفونت و...).
2- گروه با ریسک بینابینی (borderline risk): در صورتی که ریسک سندرم داون بین 1:400-1:250 باشد، انجام سونوگرافی تفصیلی در هفته 20-18 توصیه می‌شود. همچنین وجود سطح غیرطبیعی مارکرها نظیر:

AFP:  (MoM >2.5)

hCG:  (MoM >3.0)

Inhibin A:  (MoM >3.0)

uE3:  (MoM <0.4)

 سبب افزایش احتمال پیامدهای نامطلوب بارداری شده، ضرورت مراقبت های دوران بارداری را افزایش می دهد.
3- گروه اسکرین منفی (low risk): ریسک به دست آمده از 1:400 کمتر است. در این صورت غربالگری سندرم داون پایان می‌پذیرد.
4- در صورتی که نتیجة غربالگری اختلالات طناب عصبی بیشتر از ریسک تفکیک کننده (1:100) باشد، جهت پی گیری این اختلالات باید هر چه سریعتر به پزشک معالج مراجعه شود.
طبق توصیة آخرین راهنمای BCPGSP، انجام سونوگرافی تفصیلی سه ماهة دوم در هفتة 20–18 باید به تمام زنان باردار پیشنهاد شود. اگر در این سونوگرافی هیچ‌گونه مارکر مربوط به سندرم داون تحت عنوان مارکرهای خفیف (soft markers) وجود نداشته باشد، می‌توان ریسک تریزومی 21 را تا 50% کاهش یافته قلمداد کرد.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی مدیا بوکان

غربالگرى سه ماهة اول باردارى

[2]Nuchal Translucency (= NT)

راهكارهاي پيشگيري از سرطان

راهكارهاي پيشگيري از سرطان

پیشگیری از سَرَطان به مجموعه اعمالی گفته می‌شود که می‌تواند احتمال بروز بیماری سرطان را کاهش دهد. بسیاری از سرطانها قابل پیشگیری اند. بیماری‌های سرطان اگر به موقع تشخیص داده شوند قابل درمان هستند. در حال حاضر بسیاری از سرطانها چون زود تشخیص داده می‌شوند می‌توان بیمار را تا حد زیادی زنده نگهداشت و بیمار می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد این کار با انجام خود آزمایی و غربالگری امکان‌پذیر است. نیمی از افرادي كه به سرطان مبتلا مي شوند فرصت خوبي براي زنده ماندن دارند.

بسياري از علل بيماري سرطان و اقداماتي كه در جهت كاستن از خطرات شان است شناخته شده است .

مهم ترين علايمي كه بايد مراقب آنها باشيد و با يافتن هركدام از آنها به پزشك مراجعه نماييد، به قرار زير است:

1-     وجود توده در هرجايي از بدن مانند پستان يا بيضه

2-     تغيير در يك خال پوستي

3-     زخمي كه بهبود نمي يابد

4-     سرفه يا گرفتگي صدا بطور مداوم

5-     سوء هاضمه يا اختلال در بلع بطور مداوم

6-     تهوع يا سرفه خون آلود

7-     تغيير در عادات طبيعي روده مانند اسهال يا يبوست بطور دايم

8-     وجود هرگونه خون در ادرار يا مدفوع و هر خونريزي غير طبيعي واژينال

9-     كاهش وزن غير قابل توجيه

10-    بي اشتهايي غير قابل توجيه

داشتن هريك از علايم فوق به معني وجود سرطان نيست اما بايد فوراً به پزشك مراجعه كنيد تا وضعيت موجود كاملا ارزيابي شود.

بايد دانست پيشگيري از سرطان محدود به سن خاصي نيست و بايد با تغييرات تدريجي در مسير زندگي سعي در اصلاح شيوه زندگي خود و جامعه نمود.

در اين قسمت به توضيحاتي پيرامون راههاي پيشگيري از سرطان مي پردازيم. 

1. سيگار نكشيد:

سيگار نكشيدن بزرگترين عامل پيشگيري از سرطان است.

30% مرگ و مير تمام سرطان ها به علت كشيدن سيگار است. آمار سالانه مرگ و مير ناشي از كشيدن سيگار عبارتست از: بيش از 31000 فوت بعلت سرطان ريه، بيش از 13000 فوت بعلت سرطان مري، حنجره، مثانه، كليه، لوزالمعده و معده بيش از 66000 مرگ بعلت ديگر بيماريها.

سرطان ريه شايعترين سرطان در مردان و مقام دوم شيوع را در زنان دارد. اگر شما هر روز 25 عدد سيگار بكشيد نسبت به يك فرد غير سيگاري 25 بار بيشتر در معرض خطر سرطان ريه قرار مي گيريد و هرچه در سنين پايين تري سيگار كشيدن را شروع كنيد امكان ابتلا به سرطان ريه بيشتر مي شود.

چگونه خطر ابتلا را كم كنيم؟

مهمترين راه قطع سيگار مي باشد و بهترين راه اين است كه هرگز سيگار كشيدن را شروع نكنيد. به محض قطع سيگار خطر پيشرفت سرطان متوقف مي شود مگر آنكه تومور قبل از آن پيشرفت كرده باشد. پس از همين امروز سيگار كشيدن را قطع كنيد.

2. رژيم غذايي مناسب داشته باشيد:

تخمين زده شده كه 35% سرطانها احتمالا با رژيم غذايي در ارتباطند. سرطان هايي كه وابسته به رژيم غذايي هستند عبارتند از: سرطان هاي سيستم گوارش، پستان، پروستات. رژيم هاي سرشار از ميوه جات و سبزيجات مختلف شما را در برابر سرطان ها محفوظ نگه مي دارد. غذاهاي پرچرب ،غذاهاي سرخ كردني ،كبابي، غذاهاي نمك سود و غذاهاي كپك زده مي توانند در ايجاد چاقي نقش داشته باشند.

ارتباط بين چاقي و سرطان پستان و رحم در زنان و پروستات در مردان وجود دارد. در مورد سرطان پستان اين مساله فقط در مورد زنان چاقي كه به دوران يائسگي رسيده اند صدق مي كند.

تحقيق در مورد افزودني هايي مانند مواد نگهدارنده، چاشني ها و عامل سرطان بودن آنها ادامه دارد.

لذا جهت كاهش احتمال خطر   

-خودداری از مصرف زیاد مواد گوشتی ، پرچربی و فراورده‌های غذایی نمک سود یا دوده وغذاهایی از این نوع

-خوردن فراورده‌های گیاهی حاوی الیاف سلولزی مثل گندم سبوس‌دار ، حبوبات ، میوه و سبزی توصیه می‌شود.

- مصرف آنتی اکسیدان‌ها این مواد گروهی از ترکیبات در غذاها هستند که رادیکال‌های آزاد را در بدن از بین می‌برند یا مانع از شکل‌گیری آنها می‌شوند. رادیکال‌های آزاد عامل ایجاد سرطان هستند. گروهی از ترکیبات در مواد غذایی هستند که می‌توانند رادیکال‌های آزاد (که عامل ایجاد سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر است)  را در بدن از بین ببرند و یا مانع از شکل‌گیری آنها شوند. مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های بدن ویتامین‌های C ,E ,A ، کاروتنوئیدها، سلنیوم، روی، منیزیم و لیکوپن هستند.  و همچنین ‌افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم با کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها ارتباط دارد.

3. بطور منظم ورزش كنيد:

ورزش منظم سبب تنظيم وزن و فعاليتهاي بدني مي شود و از ايجاد بسياري بيماريها از جمله سرطان پيشگيري مي نمايد.

4. از مصرف الكل بپرهيزيد:

مصرف الكل در ايجاد بسياري از سرطانهاي دهان، گلو، حنجره، مري، كبد و لوزالمعده نقش دارد. مصرف الكل و دخانيات احتمال ايجاد سرطان را بشدت افزايش مي دهد.

 5. از تماس زياد با نور خورشيد بپرهيزيد:

مقدار زياد نور خورشيد مي تواند منجر به سرطان پوست شود.

پوست هاي روشن بيشتر در معرض اين خطر قرار دارند. ميزان اشعه ماوراء بنفش براي پوست مضر است. آفتاب سوختگي قطعا براي پوست مضر است و مي تواند خطر جدي براي سرطان پوست باشد.

جهت كاهش خطر:

-         ضايعات ناشي از آفتاب را درمان كنيد. هرگز اجازه ندهيد پوست شما بسوزد.

-         از سايه استفاده كنيد و سعي كنيد به هنگام ظهر زير نور خورشيد قرار نگيريد.

از ضد آفتاب مناسب استفاده كنيد. ( عموما SPF هاي بالاتر از 15 مناسبند ).

مجاورت زیاد در برابر پرتو ایکس ، تماس مکرر مواد شیمیایی مورد مصرف در باغ و باغچه و نیز انواع حشره کشها و قارچ کشها بخصوص در صورت استفاده از آنها در محیط سربسته ، خطر سرطان‌زایی دارند مصرف هورمونهای استروژن ، قرصهای خوراکی ضد بارداری ، هم مانع ایجاد سرطان و هم باعث ایجاد سرطان می‌شود. به خاطر همین ، از مصرف خودسرانه انواع هورمونها باید خودداری شود. سرطان ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشد، بنابراین افرادی که در خویشان نزدیک و درجه یک ، دارای افراد مبتلا به سرطان هستند باید مرتباً تحت معاینه پزشکی باشند.

6. بطور مرتب جهت معاينه و بررسي به پزشك خود مراجعه نماييد:

بايد توجه داشت كه بسياري از سرطانها تنها با معاينه پزشكي و آزمايشات تكميلي تشخيص داده مي شوند .غربالگری روشی برای تشخیص زودرس بیماری در افراد بدون نشانه با هدف کاهش میزان گسترش بیماری و مرگ ومیر ناشی از آن می باشد . می توان گفت که بسیاری از سرطان ها در صورت تشخیص به موقع قابل درمان باشند.

عمده ترين سرطانهايي كه مي توان با معاينه و آزمايش  غربالگری در مرحله اوليه آنها را تشخيص داد و درمان كرد شامل : سرطان پستان، سرطان دهانه رحم و سرطان روده بزرگ و پروستات باشد.

سرطان پستان:

تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه نه تنها شاخص درمان را افزایش می دهد بلکه از عوارض روحی - روانی ، خانوادگی و اجتماعی آن جلوگیری می کند .لذا توصیه می شود پس از 20 سالگي ماهانه هر خانم پستان خود را معاينه كند و پس از 40 سالگي سالانه يكبار توسط پزشك معاينه شود.پس از 40 سالگي انجام ماموگرافي سالانه توصيه مي شود. در هر سني بايد به علايم زير توجه كرده و با مشاهده آنها به پزشك مراجعه نماييد.

1 – هرگونه تغيير در شكل پستان ها

2-  چروكيدگي يا فرورفتگي پوست پستان

3 – خونريزي يا هرگونه ترشح از نوك پستان

4 – وجود توده در پستان

سرطان دهانه رحم:

توصيه مي شود خانم هاي 20 تا 65 ساله آزمایش(پاپ اسمیر)  را انجام دهند. اين تست بايد قبل يا بعد از عادت ماهيانه باشد.

سرطان روده بزرگ :

از مهمترین عوامل جلوگیری از ابتلا به سرطان روده ، رژیم غذایی پرفیبر و انجام تمرینات ورزشی است. شما می توانید روزانه با چند دقیقه بالا و پایین پریدن ، از پله ها بالا و پایین رفتن یا هفته ای 3 بار پیاده روی به سلامتی روده های خود کمک کنید .

نکته بسیارمهم دیگر، خوردن میوه و سبزی است.  برای سلامتی روده ها لازم نیست که حتما سبزی و میوه خام مصرف نمایید، بلکه آنها می توانند به شکل پخته، خشک شده و یا فریز شده باشند. البته عمل پختن باید در حداقل زمان ممکن و با آب و حرارت کم انجام شود. سبزیجات برگ سبز، مانند اسفناج، کلم و کاهو نیز بسیار مفید هستند.اگر سرطان روده در مراحل اولیه، تشخیص داده شود تا 90 درصد قابل درمان است.

استفاده از روش های غربالگری معمول در بیمارانی که هرگونه فاکتور خطری داشته باشند یا اینکه علائم مذکور را داشته باشند توصیه می‌شود. از جمله روش های تشخیصی که برای غربالگری این سرطان مورد استفاده قرار می گیرد. می توان به آزمایش های زیر اشاره نمود.

·         معاینه راست روده (رکتوم): در این معاینه پزشک راست روده را معاینه می کند تا وجود هرگونه مورد را بررسی کرده و در صورت وجود مواد در داخل راست روده آنها را از نظر آغشته بودن با خون مورد بررسی قراردهد.

·         پروکتوسکوپی : در این روش از طریق دستگاههای خاصی بصورت مستقیم داخل راست روده و قسمت‌های تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می گیرد. از طریق این روش نیمی از سرطانها قابل تشخیص هستند. در این روش ممکن است بیمار احساس فشار کند اما دردی را احساس نخواهد کرد.

·         کولونوسکوپی: به کمک این روش با ابزارهای خاصی، مشاهده کلی روده بزرگ و راست روده ممکن می‌شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد کرد.

در صورت وجود هرگونه توده در طول این قسمت‌ها نیاز است که بيمارتحت نمونه برداري ازتوده مذکورقرارگيرد تا در آزمایشکاه و در زیر میکروسکوپ از نظر وجود بافت یا سلولهای سرطانی مورد بررسی قرار گیرد. این عمل را بیوپسی می نامند.

لذا روش های غربالگری توصیه شده به شرح ذیل می باشد :
-  آزمایش سالیانه از وجود خون در مدفوع
- سیگموئیدسکوپی همراه با معاینه راست روده ( رکتوم ) با انگشت هر 5 سال یکبار
- کولونوسکوپی همراه با معاینه راست روده ( رکتوم  هر 10 سال یکبار)

سرطان پروستات  :

اقدام ساده در زمینه غربالگری سرطان پروستات ، اندازه گیری میزان PSA  است. که با یک آزمایش ساده خون در آزمایشگاه قابل تشخیص می باشد. یک روش معاینه مفید نیز جهت غربالگری سرطان پروستات ، معاینه با انگشت از طریق رکتوم است و 25 تا 50 درصد مردانی که این معاینه  غیر طبیعی باشد ممکن است سرطان پروستات داشته باشند .  سرطان پروستات تا مراحلی که بزرگ شود بدون علامت است اگر در این معاینه توده لمس شد امکان سرطانی بودن آن وجود دارد.

گرچه یک سوم سرطان‌ها دلایل زیست محیطی و ژنتیکی دارد، اما در تحقیقی جدید گفته شده که دو سوم دیگر سرطان‌ها تنها برحسب جهش‌های تصادفی اتفاق می‌افتند.
محققان مرکز سرطان جان هاپکینز کیمل گفتند این جهش‌ها زمانی رخ می‌دهد که ‌سلول‌های بنیادی تقسیم می‌شوند.  دکتر سابرت ووگلستین، استاد غددشناسی در دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز می گوید: «علت همه‌ی سرطان‌ها، ترکیبی از بدشانسی، محیط زیست و ژنتیک است ،حقیقت ماجرا این است آنهایی که به سرطان مبتلا نمی‌شوند، خوش‌شانس هستند.

پرسش های رایج در مورد کیست های تخمدان

www.acog.org

پرسش های رایج در مورد کیست های تخمدان

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان ساک یا کیسه ای است که بر روی تخمدان ها شکل گرفته و حاوی مایع یا بافت های دیگر است. این کیست ها در سن باروری شایعند و ممکن است تعدادشان بیش از یک عدد و اندازه شان متفاوت باشد.

در اکثر مواقع کیست ها بی خطرند و خود بخود برطرف می شوند. اما در بعضی موارد ممکن است مشکل ساز شده و نیازمند درمان باشند.

کیست های تخمدان انواع مختلفی دارند که اکثر آنها خوش خیم (غیر سرطانی ) و ندرتا ً معدودی از آنها سرطانی می باشند.

علائم کیست تخمدان چیست؟

اکثر کیست های تخمدان کوچک و بی علامتند. بعضی کیست ها ممکن است باعث ایجاد درد مبهم یا تیزی در ناحیه شکم و یا در هنگام انجام بعضی فعالیت های خاص شوند. کیست های بزرگتر می توانند موچب پیچ خوردگی تخمدان ها و ایجاد درد گردند.

در صورت خونریزی یا ترکیدن (پاره شدن) کیست ها ممکن است مشکل جدی بوجود آید، که در این صورت درمان سریع ضرورت می یابد.

کیست ها چگونه تشخیص داده می شوند؟

ممکن است کیست تخمدان در هنگام معاینه روتین لگن توسط پزشک یافت شود. در این صورت پزشک برای کسب اطلاعات بیشتر تست های دیگری را درخواست خواهد کرد:

1- سونوگرافی: که شکل، اندازه، محل و ترتیب قرارگیری کیست ها را نشان می دهد.

2- لا پاروسکوپی: نوعی جراحی که در آن به کمک لاپاروسکوپ (یک لوله بسیار باریک مجهز به دوربین ) داخل شکم و اعضای لگن مشاهده می شوند. لاپاروسکوپی ممکن است برای درمان کیست نیز بکار رود.

3- آزمایش خون: در صورت یائسه بودن بیمار، علاوه بر سونوگرافی ممکن است پزشک تست CA125 را نیز درخواست کند.افزایش CA125 در خون میتواند علامت سرطان تخمدان در زنان یائسه باشد. ولی در زنان غیر یائسه ممکن است علت دیگری (غیر از سرطان ) داشته باشد.

کیست های تخمدان چگونه درمان می شوند؟

در مورد برخی کیست ها قرص های ضد بارداری تجویز می شوند. این قرص ها مانع تشکیل کیستهای جدید شده ولی کیست های قبلی را از بین نمی برند.

در صورت بزرگی یا علامت دار بودن کیست ها، ممکن است پزشک به جراحی متوسل شود. وسعت و نوع جراحی به عوامل متعددی بستگی دارد:

- اندازه و نوع کیست

- سن بیمار

- علائم

- تمایل بیمار برای بچه دار شدن

گاهی کیست ها بدون برداشتن تخمدان حذف می شوند (به کمک نوعی جراحی موسوم به cystectomy). در موارد دیگر لازم است یک یا هر دو تخمدان بیمار برداشته شوند. البته تا موقعی که پزشک عمل جراحی را شروع نکند، ممکن است واقعا نداند که چه روشی برای جراحی بیمارش مورد نیاز خواهد شد.